Chùa Thanh Mai tọa lạc trên dốc núi Tam Ban thuộc thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Nơi linh thiêng này là nơi tu hành theo Thiền phái Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử với không gian trầm mặc, trang nghiêm và thấm đẫm tình quê trong mỗi cơn gió lay lá.
Khám phá Chùa Thanh Mai – Nơi linh thiêng giữa rừng sâu ở Chí Linh, Hải Dương
Chùa Thanh Mai cách xa quốc lộ 18A khoảng 12km, là điểm đến của những hành hương tôn kính về chốn Yên Tử. Đây cũng là vùng đất gắn bó với những trận chiến chống quân xâm lược phương Bắc qua các thời kỳ lịch sử của đất nước Việt Nam.
Chùa Thanh Mai còn được biết đến như là trung tâm Phật giáo nổi tiếng từ thời nhà Trần, liên quan mật thiết đến cuộc đời và sự nghiệp của Thiền sư Pháp Loa, người đứng đầu thứ hai của Thiền phái Trúc Lâm Tam Tổ. Ngôi chùa trở thành một trong những địa danh du lịch nổi tiếng của Hải Dương, với tên gọi quen thuộc là ‘chốn tổ’ từ thời xa xưa. Chùa được xây dựng trên đỉnh núi cao, bao quanh bởi rừng cây phong mùa lá đỏ bạt ngàn.
Chùa Thanh Mai xưa kia có diện tích rộng lớn đến 16ha với nhiều công trình kiến trúc đặc sắc. Theo bảng ký, chùa bao gồm: Đại điện Phật, nhà sư, nhà mẹ, đường thiền, nhà trọ khách, nhà lưu kinh, tháp chuông… Ngày nay, nhà chùa đã được phục dựng lại theo mô hình cũ và bổ sung thêm một số chi tiết hiện đại phù hợp với văn hóa và nghệ thuật kiến trúc hiện đại.
Cấu trúc hiện tại của ngôi chùa bao gồm các phần như: tam quan, lầu bia, điện Phật, nhà mẫu, nhà tổ, nhà khách, tăng đường… tất cả đều theo phong cách kiến trúc của thời Trần. Trong đó, tam quan được thiết kế theo phong cách ‘chồng diêm’, gồm 2 tầng, 3 gian, 8 mái. Tầng dưới có 3 cánh cửa, khung kết cấu bằng gỗ lim. Sàn lát gạch đỏ, tường được xây 2 lớp với tổng diện tích 60m vuông. Từ tam quan qua một khu vườn rộng là sân chùa.
Lầu bia có khung kết cấu bằng gỗ, với 4 cột có đường kính 30cm. Mái được thiết kế 2 mái, 4 đầu đao, được lợp bằng ngói mũi hài. Sàn cao lát gạch đỏ, ốp đá xanh. Ở giữa, có một bia ký được đặt trên lưng rùa đá. Chính chùa có kiến trúc dạng chữ ‘Đinh’, bao gồm 7 gian tiền đường, 3 gian hậu cung, có các xà ngang, con rường, giá nghiêng theo phong cách ‘chồng rường bát đấu’.
Từ chùa chính đi qua một sân rộng là nhà tổ. Phía sau nhà tổ là tháp viên thông, nơi chứa hài thân của thiền sư Pháp Loa, đệ nhị tổ của thiền phái Trúc Lâm. Ngoài ra, còn có một số phần khác như tăng đường, nhà kho… Tất cả các tượng thờ trong chùa đều được làm mới. Trang trí và bài trí tượng trong chùa tuân theo dòng Lâm Tế Tông với 6 bệ thờ.
Ngày nay, chùa Thanh Mai sở hữu nhiều hiện vật có giá trị như: viên thông bảo tháp xây dựng vào năm 1334; tháp phổ quang xây dựng năm Chính Hoà thứ 23 (1702); tháp linh quang xây dựng năm Chính Hoà thứ 24 (1703), cùng với 5 ngôi tháp khác.
Trong chùa còn giữ lại 6 tấm bia từ thời Trần và Lê, trong đó có viên thông tháp bi Thanh Mai được công nhận là di sản quốc gia. Bia khắc được dựng vào năm Đại Trị thứ 5 (1362), nói về sự đời và công đức của đệ nhị tổ Thiền phái Trúc Lâm. Nội dung trên bia đề cập đến tình hình chính trị, tôn giáo và các hoạt động của Trúc Lâm Tam Tổ: Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang.
Theo Mytour